Een terugblik op afgelopen jaar in Voedselbos Emmeloord is het meest volledig als je met Arend Netjes spreekt. Hij is in belangrijke mate verantwoordelijk geweest voor de inhoud en de uitvoering van de plannen die in 2019 waren opgesteld. "We hebben afgelopen jaar in één keer 4 ha van het bos aangepakt. Dat wil zeggen: de zieke essen zijn gekapt en de eerste drie, gezien hun grootte, overheersende 'lagen' van het voedselbos zijn in die winter aangeplant". Door de erg droge lente en zomer vergde het goed vochtig houden van deze jonge aanplant erg veel zorg.
"In zo'n jong op voedselproductie gericht bos vraagt het beschermen van deze jonge boompjes en struiken tegen 'onkruiden' sowieso veel aandacht en dus werkuren. Onkruiden zijn goed beschouwd planten waarvan de mens niet wil dat ze op een bepaalde plek en/of in een bepaalde tijd niet groeien".
In het voedselbos worden daarom op een aantal plekken de brandnetels, braamstruiken of de bosrank niet bestreden, maar waar ze de jonge fruitaanplant bedreigen wordt er hard aan gewerkt.
Meerdere lagen
Er zijn een aantal bijzondere kenmerken aan Voedselbos Emmeloord te onderscheiden:
De basis is dat dit bos op zware rijke grond staat waar al 70 jaar bomen op groeien. Met een dergelijke voorgeschiedenis heeft zich al veel bodemleven gevormd. Bodemleven dat gevoed is door bladval en de bomen zelf. Het nadeel van zo'n situatie is dat er bij veel lichtintreding na de kap van de grote bomen de brandnetel, bosrank en braam, omdat ze licht en stikstofminnend zijn, de kans grijpen zich explosief te ontwikkelen.
De organisatie achter Voedselbos Emmeloord heeft na overleg met alle vrijwilligers besloten om een 4-tal typen voedselbos te ontwikkelen:
Het stinzendeel ligt naast de rotonde en kenmerkt zich door een veelheid aan zeer vroege bloeiende planten zoals de krokus en narcis. Hier zijn enkele duizenden bolletjes en zaden geplant die in de maanden februari t/m april een veelkleurig tapijt vormen onder de met name notenbomen die dan nog weinig blad dragen.
Ook opvallend is de hoogstamboomgaard waarvan de bomen nu nog betrekkelijk klein zijn, waardoor het meer een weiland lijkt.
Er is een deel ingericht als strokenfruit- en strokenlandbouw. Dit gedeelte is afgelopen jaar wat betreft de bomen geplant, maar voor de stroken er tussen in is gekozen om het eerste jaar de bodem te ontzien. Er heeft een aantrekkelijk bloeiend mengsel van diverse soorten gestaan waar de insecten en vogels zich tegoed aan konden doen. Komend jaar gaan de stroken landbouw gevuld worden met producten zoals aardappelen, bonen, pompoenen, uiensoorten, vlas, et cetera.
Het overgrote deel van het aangepakte bos heeft de ideaal-typische invulling die voedselbossen bij uitstek kenmerkt. Er zijn, rekening houdend met bestaande boomvegetatie, planmatig hoge en lagere boomsoorten (fruit en noten) en struiken (zachtfruit) geplant. Vanaf dat moment wordt gekeken naar ecologische niches waar gericht bepaalde plantensoorten geïntroduceerd kunnen worden. Te denken valt aan diverse kruiden, paddestoelen, klimmers en kruipers.
Vrijwilligers
"Al met al hebben we het er maar druk mee, en dan kom ik op het volgende onderwerp: de vrijwilligers. Misschien wel vanwege corona hebben we dit voorjaar een gestage toestroom gehad van mensen die graag de handen uit de mouwen wilden steken. Het gezamenlijke werken in de buitenlucht en het meedenken over de verdere ontwikkeling van dit bos ervaar ik als een warm bad. Met zo'n enthousiaste groep van nu 18 mensen sta je er echt niet alleen voor."
Truus Vlaming is degene die samen met Jannie Verhage, Johan Uitdewilligen en Lydia Haafkens trekt aan de in- en externe communicatie en opbouw/voorbereiding van activiteiten en educatieve vaardigheden: "Opdat we na corona eindelijk werk kunnen maken van het ontvangen en rondleiden van groepen. Of dat nu scholieren, gezinnen, verenigingen of welke groep je ook kan bedenken zijn, dat is toch een heel belangrijk onderdeel van het achterliggende doel van dit voedselbos. We willen de mensen graag laten kennismaken met de natuur en voedselproductie. We hebben daar een heleboel ideeën over die variëren van rondleiden tot het organiseren van picknicks of het houden van een workshop koken en bereiden van producten uit het bos."
Website
Er is dit jaar een mooie website ontwikkeld inclusief interactie met de QR-bordjes die her en der in het bos staan. Ook is er een infobord bij de ingang geplaatst die tijdens de feestelijke opening in september onthuld werd. "Het mooie is dat het gebouw begin 2021 wordt gerenoveerd dus daar kunnen we al rekening houden met de inrichting ten aanzien van het ontvangen van groepen. Daarbij komt de samenwerking met de omliggende clubs, verenigingen, IVN, Huttenbouw en Scouting ook heel mooi op gang; we helpen elkaar waar mogelijk en dat voelt, juist voor ons als 'intreder', als een warm bad."
Vooruitblik
Wat staat er voor 2021 op het programma? Arend lacht... "Heb je even? We gaan sowieso ook de laatste 2 ha van het bos aanpakken. Dat wil zeggen dat we de buitenste 25 meter van dat stuk bos vrij maken van zieke essen die een gevaar op kunnen leveren voor wandelaars. De kern van dat stukje bos laten we ongemoeid; daar mag de natuur volledig zijn gang gaan. Over 300 jaar is dat oerbos. Ja, bij het bosbeheer kijken we niet op een paar decennia", grinnikt de 60-plusser.
"Even serieus, we krijgen gewoon best veel werk in het huidige ontwikkelde voedselbosdeel en dan komt dat nieuwe stuk er ook nog bij. Aan de andere kant zie ik ook veel enthousiaste vrijwilligers elke week maar weer komen om hun steentje bij te dragen. Ik zie geen enkele reden waarom dat aantal niet zou doorgroeien, misschien wel verdubbelen. Tja, dan komt er mogelijk zelfs een wachtlijst", mijmert hij.
Truus vult aan dat we na de coronadreiging hopelijk aan het einde van het voorjaar de mogelijkheid gaan krijgen om invulling te geven aan educatieve en gewoon gezellige activiteiten. "Wat dacht je van een verhalenverteller op een mooie zomeravond? Ach, we hebben zoveel ideeën! Dat krijg je met zoveel meelevende vrijwilligers".